Vrijlating van Tibetaanse schrijver monnik Gartse Jigme uit de gevangenis

Op social media circuleren foto’s van Gartse Jigme gehuld in khatags (Tibetaanse sjaals) omgehangen door collega monniken na zijn terugkeer naar huis in de gemeente Tsekhog (Chinees: Zeke) in de Tibetaanse Autonome Prefectuur Malho (Chinees: Huangnan), Qinghai, in het Tibetaanse gebied Amdo. Naar verluid is hij zeer zwak, hoewel in redelijke gezondheid.

Gartse Jigme, die begin 40 is, werd in januari 2013 na huiszoekingen gearresteerd in zijn monniksverblijf. Hij begon zijn carrière als schrijver in 1999 na een studie voor een monastieke graad. Sinds de publicatie van zijn tweede boek in 2008, genaamd “Moed van de Tibetaanse King” ( “Tsanpoe Nyingtop” – ???? ??? ?? ????? ?????), stond hij onder constante bewaking en werd hij bij een aantal gelegenheden opgepakt. Het boek bestaat uit een verzameling essays in Tibetaanse taal over de politieke situatie in Tibet sinds de opstand van maart 1959 en de protesten van 2008. 

In een essay uit zijn boek van 2008 vertelt Gartse Jigme het verhaal van de beproeving, die zijn familie in de regio Amdo van Tibet heeft doorstaan als gevolg van de Chinese invasie. Maoïstische ‘hervormingen’, hetgeen neerkomt op economische onteigening en de liquidatie van de traditionele elites, werden zo goed als mogelijk tegengewerkt door de lokale bevolking, wat vervolgens resulteerde in een verwoestende militaire aanval op de burgerbevolking door het Volksbevrijdingsleger.

In een van de door ICT in het Engels vertaald essays schrijft Gartse Jigme: “Als ik denk over deze dingen, lijkt het mij dat de politieke protesten in veel plaatsen in het centrum van Tibet, Kham en Amdo dit jaar [2008] niet door de Dalai Lama werden georganiseerd, maar de onvermijdelijke uitdrukking waren van de sinds lange tijd in de hoofden jonge en oude Tibetanen opgekropte pijn.”

Ondanks het gevaar begon Gartse Jigme te werken aan een derde boek, waarin hij ook de ernstige vragen over de situatie in Tibet ter sprake bracht. Deze keer namen de autoriteiten de boeken bij de uitgevers in beslag in een poging eventuele verspreiding te voorkomen. Toch circuleerden er de afgelopen jaren, terwijl hij zelf in de gevangenis zat,  in het geheim enkele exemplaren. In ballingschap circuleren beide teksten in de Tibetaanse taal.

Een Tibetaanse analist genaamd Tsering, die uit Amdo komt en nu in ballingschap woont in Europa, stelt: “Gartse Jigme’s geschriften zijn belangrijk, omdat hij de pijn van zijn generatie en de oudere generatie uitdrukt, en subtiele, maar krachtige inzichten geeft in het leven van de Tibetaanse geleerden en schrijvers, die proberen om de ervaringen van de mensen weer te geven”. 

De tweede editie van “De moed van de Tibetaanse Koning” is opgedragen aan: “Al die dappere Tibetaanse mannen en vrouwen, die zich met pure oprechtheid en toewijding opofferen voor de vrijheid van mensen en religie.” In het boek, waarvan een kopie in het bezit is van ICT, schijft Gartse Jigme over de Dalai Lama en de Panchen Lama, en over kwesties, die vandaag de dag bijzonder actueel zijn voor de Tibetanen, zoals onderwijs, taal en etnische beleid.

In zijn essays schrijft Gartse Jigme: “In mijn ogen, in plaats van te praten over ‘vreedzame bevrijding’, zou het beter zijn om te zoeken naar een vreedzame strategie. In plaats van het verspreiden van propaganda over de ‘harmonieuze samenleving’ in de media, zou het beter zijn om de oorzaken en de voorwaarden voor harmonie te vinden. Anders, komt harmonie immers voort uit veroordeling en intimidatie, ondersteunt door het geweer? Komt het voort door het verhongeren en slaan van mensen? Of door ze hun eigen urine te laten drinken? Om deze redenen kunnen degenen, die dit jaar hebben geprotesteerd, niet worden betiteld als ‘bandieten’, maar moeten geprezen worden als helden en heldinnen, die opkomen voor hun rechten. Aangezien onder 80 procent van de Tibetanen, is er niet één, die niet privé over de regering klaagt, maar deze helden en heldinnen hebben kans gezien om dit openlijk te doen”^[1]

Voetnoten:

[1]. Voor verdere vertalingen uit zijn geschriften, zie International Campaign for Tibet rapport, 23 mei 2013, ‘Tibetaanse monnik gevangen na het schrijven van boeken over Tibet’, https://www.savetibet.org/tibetan-monk-imprisoned-after-writing-books-about-tibet/ en het verzamelen van ICT geschriften uit Tibet, ‘Als goud dat geen vuur vreest: Nieuwe geschriften ui Tibet’ https://www.savetibet.org/like-gold-that-fears-no-fire-new-writing-from-tibet-2/.