VN verontrust over gedwongen repatriëring van Tibetanen door Nepal

2 augustus 2010

Door Claire Cozens (AFP)

KATHMANDU

Nepal heeft drie Tibetaanse vluchtelingen onder dwang gerepatrieerd, zo lieten de Verenigde Naties woensdag in een verklaring weten, en voegde eraan toe “buitengewoon verontrust” te zijn. De VN-vluchtelingenorganisatie liet weten zich begin juni schriftelijk tot de Nepalese regering te hebben gericht over het incident, waarvan details bekend werden gemaakt in een rapport van International Campaign for Tibet (ICT).

Twee van de vluchtelingen – een boeddhistische monnik en een jonge vrouw – zitten inmiddels in Tibet in de gevangenis nadat ze in het westen van Nepal opgepakt en met een helikopter naar de grens gebracht waren, waar ze werden opgewacht door de Chinese veiligheidstroepen, aldus ICT.
Dit is het eerste soortgelijke geval dat in de openbaarheid komt sinds 2003, toen 18 Tibetanen, onder wie een aantal kinderen, door de Nepalese politie werden opgepakt en teruggestuurd naar China, een actie die een golf van internationale verontwaardiging teweegbracht.

In een aan AFP gerichte e-mail schreef Nini Gurung, woordvoerster van de VN-vluchtelingenorganisatie in Kathmandu: “Drie Tibetanen zijn begin juni 2010 onder dwang teruggestuurd naar China vanuit Nepal. Dit is een zeer ernstige zaak, die ons buitengewoon verontrust.”

Duizenden Tibetanen maken jaarlijks de oversteek naar Nepal om te ontkomen de politieke en religieuze onderdrukking door China, een tocht vol ontberingen en gevaren. Hen wordt van oudsher veilige doorgang door Nepal geboden op grond van een informele overeenkomst tussen de regering en de VN-vluchtelingenorganisatie uit 1989, toen Nepal hen niet langer de vluchtelingenstatus verleende. Vervolgens krijgen ze bijstand van de VN om door te reizen naar India, waar de Tibetaanse spirituele leider de Dalai Lama in ballingschap leeft. Hun aantallen zijn echter fors teruggelopen sinds China naar aanleiding van het oproer in maart 2008 de grenscontroles heeft aangescherpt en de autoriteiten in Nepal steeds meer onder druk zet om de stroom vluchtelingen in te dammen.

“Nepal is op grond van de overeenkomst die het zelf heeft gesloten met de UNHCR (Hoge Commissaris van de VN voor vluchtelingen) verplicht om de veilige doortocht van Tibetaanse vluchtelingen over zijn grondgebied te garanderen,” aldus ICT-Europe directeur Tsering Jampa. “Wij roepen de Nepalese regering en de UNHCR op samen te werken om dit incident te onderzoeken, waaronder de extraterritoriale rol van China, en maatregelen te nemen om te voorkomen dat zich in de toekomst nog gevallen van ‘refoulement’ (gedwongen terugkeer) uit Nepal voordoen.”

Een woordvoerder van het ministerie van Binnenlandse Zaken in Nepal onthield zich van commentaar en zei niets te weten over een dergelijk incident, waarbij twee Tibetaanse monniken die in een klooster vlakbij de grens woonden en een 22-jarige vrouwen betrokken waren.

China is een voorname geldschieter voor Nepal, en het nieuws over de gedwongen uitzettingen volgt op berichten over een nieuw steunpakket om het hulpbehoevende buurland te helpen de grensbeveiliging te verbeteren. De regeringen van beide landen zullen een gezamenlijk systeem opzetten om inlichtingen over “anti-Chinese activiteiten” in Nepal uit te wisselen, zo berichtte de Kathmandu Daily Post na een bijeenkomst van veiligheidsfunctionarissen in Kathmandu.