16 mei 2014

Oslo negeert de Dalai Lama

Onder druk van China was de minister-president van Noorwegen niet van plan om de Tibetaanse religieuze leider te ontmoeten.

Onder druk van China hebben de Noorse premier Erna Solberg en andere belangrijke ambtenaren geweigerd de Dalai Lama te ontmoeten, als de Tibetaanse spirituele leider Noorwegen in de eerste week van mei bezocht.
Deze beslissing van Oslo signaleert het succes van Beijing’s escalerende campagne om de Dalai Lama en de Tibetaanse democratische regering-in-ballingschap het platform te onthouden, dat ze nodig hebben om een rechtvaardige oplossing voor de Tibetaanse kwestie te bereiken. De tegenslag in Noorwegen markeert een zorgwekkende trend, die overleg tussen de Europese landen en de Verenigde Staten over stappen om de druk vanuit Peking te aan banden te leggen, zou moet stimuleren.

“We zijn vier jaar lang niet in staat geweest om met China te werken aan internationale vraagstukken”, vertelde Ms. Solberg op een persconferentie maandag, verwijzend naar de “moeilijke situatie” waarmee Noorwegen te kampen heeft gehad sinds 2010, toen Peking op hoog niveau de banden met Oslo verbrak, nadat het in Norwegen gevestigde Nobelcomite haar Vredesprijs aan de gevangen Chinese dissident Liu Xiaobo had toegewezen.

Noorwegen is tot nu toe een fervent voorstander van Tibet geweest en heeft altijd gepleit voor inspanningen om door middel van onderhandelingen tot een oplossing te komen. Maar toen het Nobelcomite de heer Liu de prijs -voor zijn uitstekende werk met Charter 08, een manifest voor democratie, rechtsstatelijkheid en hervormingen van de mensenrechten in het communistische China- in 2010 toekende, reageerde Peking woest. De Chinese overheid riep het buitenland op de prijsuitreiking te boycotten, waar heer Liu’s eigen afwezigheid (vanwege zijn gevangenschap op grond “subversie”) schrijnend werd weergegeven door een lege stoel. Hoewel het Nobelcomite onafhankelijk handelt van de Noorse regering, werd Noorwegen meteen het doelwit van de diplomatieke en commerciële vergelding.

^{_{De Tibetaanse geestelijke leider, de Dalai Lama. European Pressphoto Agency}}

De ervaring van Noorwegen is niet uniek. Litouwen en Estland, waarvan de leiders Beijing hebben getrotseerd door de Dalai Lama te ontvangen, hebben ook te maken gekregen met politieke vergelding. Ook Groot-Brittannië lijkt onder aanzienlijke druk te zijn komen staan; Onder het citeren van  anonieme bronnen, meldde de Britse pers dat premier David Cameron’s reis naar China eind vorig jaar voorafgegaan was door een toezegging, dat hij de kwestie Tibet niet zou aanroeren.

Om deze achteruitgang van de internationale steun voor Tibet, Europa, om te keren, zouden de VS, India, Japan en andere democratieën, een front moeten maken, dat beschermt tegen China’s verdeel-en-heers strategie, en samen moeten spannen om respect te tonen voor de Dalai Lama en de Tibetaanse regering in ballingschap. Maar waarom zouden ze? Immers, zo zou men kunnen beweren, het lot van Tibet is bezegeld en 60 jaar bezetting zal niet ongedaan gemaakt worden door het geven van een respectvolle verwelkoming van de Tibetaanse religieuze leider.

Het beleid van Peking in Tibet is nauw verbonden met haar gedrag in de rest van de regio en de wereld. Beijing geeft de “kern belangen”, die zij in Tibet claimt, een extensieve interpretatie, bijvoorbeeld door zich te bemoeien met Nepal om het ontsnappen van Tibetaanse vluchtelingen  naar veiligheid te dwarsbomen. Verder ziet Beijing ziet haar positie in Tibet -dat China in de jaren 1950 binnenviel- als een reden om internationale actie op andere gebieden te belemmeren, aangezien interventie elders precedenten creëert voor ingrijpen in Tibet om de Chinese repressie te stoppen.

Coördinatie tussen democratieën in de wereld is ook van vitaal belang in het licht van Beijing’s plannen om controle over de selectie van de volgende Dalai Lama uit te oefenen. Het is evenzo ook van cruciaal belang met betrekking tot de eigen plannen van de huidige Dalai Lama voor de toekomst van zijn geestelijke ambt, en voor het werk van de in het noorden van India gevestigde Tibetaanse regering-in-ballingschap. Zonder een eensgezind standpunt over deze zaken, zal de door de Dalai Lama achtergelaten leegte, snel worden uitgebuit door Beijing.

Naast actie om de repressie in Tibet door Peking te stoppen, heeft het voortbestaan ??van het Tibetaans boeddhisme en de democratie in ballingschap ingrijpende gevolgen voor de toekomstige politieke ontwikkeling van China. Prominente Chinese dissidenten, zoals mensenrechtenadvocaat Teng Biao, beweren dat ontmoetingen op hoog niveau tussen de wereldleiders en de Dalai Lama een direct effect hebben op de Chinese mensenrechten situatie. Het nalaten van het ontmoeten van de Dalai Lama en het falen om de mensenrechten in Tibet te bevorderen, ondermijnt dus deze dissidenten, die zich met groot persoonlijk gevaar uitspreken.

Hoewel het trotseren van Beijing niet prettig is, zouden wereldleiders waarschijnlijk grote steun krijgen van hun bevolking voor een nieuw, principieel standpunt, dat het morele en strategische belang van Tibet erkent. Ondanks China’s aanhoudende druk op regeringen, blijft steun voor Tibet verrassend sterk onder het Europese publiek. In een recente IFOP opiniepeiling uitgevoerd in Frankrijk en Duitsland, zei meer dan 80% van de respondenten dat ze willen dat hun leiders de Dalai Lama ontmoeten, en gelijke of hogere aantallen zeiden dat ze willen dat hun leiders de kwestie Tibet te ter sprake brengen, wanneer zij een ontmoeting hebben met Chinese president Xi Jinping. Ondertussen geeft maar liefst 90% van de Franse respondenten en 92% van de Duitse respondenten aan voorstander te zijn van een ontmoeting tussen de heer Xi en de Dalai Lama om via onderhandelingen een oplossing te vinden.

Het besluit van minister president Solberg heeft tot protest geleid in Noorwegen. Maar ze heeft nog tijd om een manier te vinden om de Dalai Lama te verwelkomen. Nog beter zou het zijn als ze stappen kon ondernemen om de weg vrij te maken uit de hachelijke situatie, waarin zoveel democratieën zich bevinden, door het aangaan van overleg met de Europese landen en de Verenigde Staten over nieuw, gecoördineerd beleid inzake Tibet. Alleen dat zal de huidige dynamiek van voortdurende concessies, die niet alleen verschrikkelijke gevolgen heeft voor Tibetanen, maar ook leidt tot eerverlies en verlies van legitimiteit voor onze democratieën, tot staan gebracht worden.

Heer Mecacci is president van International Campaign for Tibet en een voormalig lid van het Italiaanse parlement.
Ms. Bork is directeur van democratie en mensenrechten aan het Foreign Policy Initiative en bestuurslid van International Campaign for Tibet.