14 September 2017

Hoog Chinese bezoek aan Nepal maakt problemen voor Tibetaanse gemeenschap duidelijk

Een bezoek door de Chinese vice-premier Wang Yang aan Nepal van 14 tot 17 augustus 2017 – het hoogste bezoek aan Kathmandu sinds Premier Wen Jiaobao het land in 2012 bezocht – heeft de economische en politieke banden met de nieuwe regering in Kathmandu verder versterkt. In combinatie met een vorige maand tussen Nepal en China gesloten samenwerkingsovereenkomst voor wat betreft rechtshandhaving in de grensregio en de formele toetreding van Nepal tot het ambitieuze ‘One Belt One Road’ plan van Xi Jinping, wijzen deze ontwikkelingen op een krimpende ruimte en toegenomen gevaren voor Tibetanen in Nepal, nu de Nepalese autoriteiten de relatie met hun machtigere buur verdiepen.

Dit ICT-rapport geeft een overzicht van de betekenis van het bezoek van de Chinese vice-premier en China’s bredere maatschappelijke en culturele betrokkenheid in Nepal ten opzichte van de huidige situatie van Tibetanen in Nepal. De volgende ontwikkelingen worden toegelicht:

• Een directe correlatie tussen de verdieping van investeringen en hulp uit China en de kwetsbaarheid van Tibetanen in Nepal, openlijk erkend door Beijing, toen het haar investering omschreef als beloning voor Nepal voor haar “belangrijke rol in het bewaken tegen de Tibetaanse separatisten”, aldus de staatsmedia op 14 augustus. Er is sprake van een dramatische daling in het aantal nieuwe Tibetaanse vluchtelingen en een aanhoudende passiviteit over de status van Tibetaanse vluchtelingen. Duizenden Tibetanen blijven hierdoor statenloos in Nepal en verkeren in een politiek limbo.
• Nieuwe regelingen voor grensbeveiliging en samenwerking, waaronder de oprichting van een ‘gezamenlijk actie center’ in een stad op de grens van Nepal in vervolg op eerder dit jaar door China opgelegde strengere grens regelgeving. China beschouwt de controle over Tibet en de grenzen als van fundamenteel belang voor de veiligheid van het hele land, en ook als doorslaggevend voor het uitoefenen van regionale invloed.
• China legde een verband tussen het bezoek van de vice-premier aan Nepal en China’s grensgeschil met India, in wat is uitgegroeid tot een belangrijke strijd om invloed in de Himalaya. Chinese staatsmedia gaven toe dat de timing van het bezoek niet toevallig was en verklaarde dat de huidige spanningen “een aanwijzing waren voor de noodzaak voor China om de investeringen en economische hulp aan Nepal te versnellen.” (Global Times, 14 augustus 2017).
• De toegenomen inspanningen van de Chinese autoriteiten in Nepal om de representatie van Tibet te controleren, met inbegrip van het aanbieden van training aan Nepalese gidsen. Een netwerk van door China gefinancierde studie centers en andere culturele toenadering moet de aandacht vestigen op de historische en culturele banden tussen Nepal en China. Dit heeft tot gevolg dat de diepe banden tussen de Tibetaanse en Nepalese bevolking, die ontstaan zijn op grond van een complexe geschiedenis van onderlinge betrekkingen zoals gedeeld handelsroutes, culturele en religieuze banden, ondermijnd worden.
• Een toename in toerisme en nieuwe infrastructurele verbindingen, waaronder een spoorlijn van Tibet via Kathmandu naar Lumbini, Boeddha’s geboorteplaats, werden formeel besproken tijdens het bezoek van de Chinese VP aan de Nepalese hoofdstad, samen met een mogelijk bezoek van de Chinese leider Xi Jinping.^[1]

Een correlatie tussen de Chinese investeringen en Tibetaanse kwetsbaarheden in Nepal
Tijdens de vierdaagse bezoek van de Chinese vice-premier Wang Yang en zijn delegatie werden een aantal belangrijke overeenkomsten tussen Nepal en China ondertekend. Dit houdt een verdere stijging in van Chinese investeringen in Nepal, die nog nooit zo hoog zijn geweest. Volgens de Chinese staatsmedia in maart van dit jaar heeft China directe buitenlandse investeringen van $ 8,2 miljard naar het Himalaya land toegezegd, als onderdeel van de totale op de Nepal Investment Summit overeengekomen toezeggingen van $ 13,5 miljard. Hetzelfde artikel van de Global Times merkte ook op dat: “De Chinese beloften de toezegging van $ 317 miljoen door India op hetzelfde evenement overschaduwt.”^[2] China haalde vorig jaar India in als een grootste donor van Nepal.

Volgens een samenvatting van het bezoek van augustus door de Chinese vice-premier in de Nepalese pers, “hebben de twee partijen ook afgesproken om de Chinese particuliere investeringen naar Nepal aan te trekken om de bilaterale samenwerking op het gebied van handel, toerisme, investeringen, infrastructuur ontwikkeling, energie, grensoverschrijdende connectiviteit en ‘mens-tot-mens’ relaties verder te versterken.” (Himalayan Times, 15 augustus 2017).

De connectie tussen economische investeringen en de onderdrukking van Tibetanen werd bevestigd in de Chinese staatsmedia, toen de Global Times verklaarde, dat een van de redenen voor China’s toename in investeringen was om Nepal te belonen voor zijn “belangrijke rol in het bewaken tegen Tibetaanse separatisten.” (Global Times , 14 augustus 2017).

Nepal is een onderdeel van de strategische noodzaak voor China om politieke ‘stabiliteit’ in Tibet behouden en te versterken. Dit betekent dat de Chinese autoriteiten streven naar volledige controle en het vermorzelen van alle verschil van mening. Hiermee wordt een prominente politieke boodschap van Xi Jinping benadrukt: “Om het land te regeren, is het noodzakelijk om de grenzen te controleren. Om de grenzen te sluiten, moet Tibet eerst worden gestabiliseerd”.^[3] Partij ambtenaren stellen politieke ‘stabiliteit’ in Tibet gelijk met de veiligheid van de gehele Volksrepubliek China, en deze benadering strekt zich uit tot en met Nepal, met zijn nauwe historische en culturele banden met Tibet en als toegangspoort naar ballingschap voor Tibetanen, die Tibet proberen te ontvluchten.

Dit is met name duidelijk sinds maart 2008, toen de protesten heel Tibet overspoelden gevolgd door gewelddadige onderdrukking door de Chinese regering. Tibetanen in Nepal hielden een tijd lang bijna dagelijks demonstraties en strengere maatregelen werden genomen om dergelijke uitingen van verontrusting en solidariteit tegen te gaan.^[4] Met name sinds 2008 wordt de interactie tussen China en Nepal gekenmerkt door Chinese financiële of andere steun. In ruil daarvoor verwacht Beijing dat Nepal ‘anti-China’ activiteiten op Nepalese bodem zal veroordelen, tegengaan of zelfs fysiek onderdrukken – hoewel wat onder ‘anti-China’ activiteit verstaan wordt, nooit is gedefinieerd. Dit maakt Tibetanen in Nepal uitzonderlijk kwetsbaar. Zogenaamde protesten voor de vrijheid van Tibet, zoals demonstraties en bijeenkomsten met een openlijk politieke toon vallen duidelijk in de categorie van ‘anti-China’ activiteiten, maar problemen voor Tibetanen in Nepal strekken zich uit tot ver buiten het politieke bereik en raken het culturele, sociale, maatschappelijke en economische leven van Tibetanen.^[5]

Tijdens het bezoek van de Chinese vice-premier Wang Yang werden Nepals verplichtingen met betrekking tot het ‘Een China’ beleid benadrukt, “met inbegrip van de principiële standpunt, dat het niet is toegestaan, dat het grondgebied gebruikt wordt tegen buren”. (Himalayan Times 15 augustus) In een Chinese commentaar in de Nepalese pers na het bezoek benadrukte Hu Shisheng dat: “De Nepalese regering ook zeer coöperatief is geweest in een verbod op de ‘Free Tibet’ beweging in Nepal en een grote inspanning gedaan om de illegale emigratie van Tibetanen uit China te stoppen.” (Kathmandu Post, 17 augustus 2017).

Nepal tekent ‘One Belt One Road’

Tijdens een speciale in het ministerie van Buitenlandse Zaken in Kathmandu gehouden bijeenkomst trad minister van Buitenlandse Zaken Shanker Das Bairagi in het bijzijn van de Chinese ambassadeur in Nepal Yu Hong toe tot China’s enorme infrastructuurproject, dat bekend staat als het ‘One Belt One Road’ initiatief. (Kathmandu Post)

Op 11 augustus, vlak voor de aankomst van de Chinese vice-premier in Kathmandu, tekende Nepal een overeenkomst om deel uit te maken van president Xi Jinping’s ambitieuze plan om een nieuwe ‘Zijderoute’ aan te leggen – het ‘One Belt, One Road’^[6] initiatief, waardoor Azië, Afrika en Europa gekoppeld worden. De bedoeling is om China’s wereldwijde economische en geopolitieke bereik uit te breiden.

De woordvoerder van het Nepalese ministerie van Buitenlandse Zaken, Bharat Raj Paudyal, zei dat het belangrijkste doel van de overeenkomst is een ‘wederzijds voordelige samenwerking tussen Nepal en China op verschillende gebieden, zoals de economie, milieu, technologie en cultuur te bevorderen’.

De overeenkomst is gericht op het stimuleren van connectiviteit op gebieden zoals doorvoer, wegen, spoorwegen, handel, luchtvaart en energie. Eerder dit jaar stelde China voor om een grensoverschrijdende hoogspanningsnet te bouwen om handel in elektriciteit tussen Nepal en de Tibetaanse Autonome Regio mogelijk te maken.^[7] Tegelijk geeft de lopende Transit Transport Overeenkomst Nepal toegang geeft tot Chinese havens, zodat de handel met derde partij landen zeker gesteld wordt en de doorvoer naar Europa via landroutes mogelijk wordt.^[8] Nepal was voorheen afhankelijk van India in de telecommunicatiesector, maar vanaf deze maand (augustus 2017) zal het toegang krijgen tot Chinese internet diensten en bandbreedte aanbod, hetgeen tot nu toe alleen door India aangeboden werd.^[9]

Nepal is ook in gesprek met China over de aanleg van een grensoverschrijdende spoorverbinding, die mogelijk tot $ 8 miljard kan gaan kosten. In een interview met Reuters in mei (2017) zei Yug Raj Pandey, een onderminister bij het ministerie van Financiën in Nepal, dat de twee landen de afgelopen vijf maanden in discussie zijn over het project, dat tussen de $ 7 en 8 miljard zou kunnen gaan kosten en tot acht jaar in beslag kan gaan nemen.^[10] De onderhandelingen zijn nog gaande volgens de Nepalese pers, die meldde dat tijdens het bezoek van de Chinese vice-premier geen concrete besluiten zijn genomen over de aanleg van de spoorverbinding, die zou kunnen gaan lopen naar Lumbini, Boeddha’s geboorteplaats.^[11]

In 2014 bevestigde China de plannen om in 2020 het spoornet in Tibet tot de grenzen van India, Bhutan en Nepal te hebben uitgebreid en de aanleg van een nieuwe lijn ten oosten van Lhasa in de buurt van de grens met India. De constructie van een nieuwe lijn naar Nyingtri, dicht bij het gevoelige gebied van Arunachal Pradesh in India, waarvan China beweert dat een onderdeel is van de Volksrepubliek China, is in volle gang. Deze ontwikkelingen – inclusief de spoorverbinding naar Nepal – hebben verontrusting gewekt in India, waarbij de gevolgen voor de regionale veiligheid door commentatoren in India en Zuid-Azië worden besproken.^[12]

De verontrusting wordt versterkt door Nepal te toetreding tot het ‘One Belt, One Road’ initiatief. Volgens een Indiase commentator: “Aangezien India diep betrokken is bij de interne politiek van Nepal, stookt het vooruitzicht van de Chinese politieke betrokkenheid de angst voor toenemende complexiteit en mogelijk zelfs een proxy-strijd van de twee regionale grootmachten. […] India maakt zich zorgen over zijn eigen strategische belangen en is dus in toenemende mate bezorgd over de groeiende Chinese betrokkenheid in Nepal. […] Laat er geen twijfel zijn, dat China zal doorgaan op de weg van grotere inmenging en investeringen. Imago van India en zijn strategische positie zijn beschadigd door het groeiende besef in Nepal, dat ‘India belooft, China levert”. ^[13]

Verscherping grenscontroles focus bij Chinese bezoek
Volgens de Nepalese pers is in Rasuwa, Nepal, een ‘gezamenlijke actie post’ opgericht om “de samenwerking in rechtshandhaving tussen de twee landen [China en Nepal] in de grensregio” te verzekeren. Dit volgt op de bijna-voltooiing van een langverwachte wegverbinding van Hilsa op de grens van Tibet naar Simikot.^[14] Een verslag in Republica in Nepal van 8 juli (2017) geeft aan dat actie post, die is gevestigd in een grensstad waar zich een Tibetaanse nederzetting en een basisschool bevindt, “zal bestaan uit Nepal politiepersoneel, gewapende politie (APF) personeel en immigratie medewerkers. Het post zal zich inzetten om grensoverschrijdende criminaliteit, terrorisme en illegale verkeer van personen te controleren en de uitwisseling van informatie voor vrede en rust in de aangrenzende gebieden te verbeteren.” ^[15]

De Indiase pers merkte ook op dat China onlangs de bouw van een opleidingsacademie voor de Nepalese Gewapende Politie heeft gefinancierd^[16] en meldde dat: “de APF officieren de Nepal-Tibet grens bewaken om de infiltratie van Tibetanen in Nepal te stoppen.”^[17]

Deze ontwikkeling wordt in verband gebracht met strengere grens regelgeving door China, die in januari (2017) is ingesteld. Deze waren volgens de Chinese leiders noodzakelijk waren om “het risico’s op terrorisme en ‘separatisme te bestrijden”, aldus de staatsmedia Global Times. In 2015 nam China de eerste contra-terrorisme wet aan en legde de bezorgdheid van internationale regeringen naast zich neer. De internationale regeringen vrezen dat de draconische maatregelen in de naam van nationale veiligheid en geïntensiveerd militarisering gebruikt zullen worden om hard op te treden tegen Tibetanen, Oeigoeren en he Chinese maatschappelijk middenveld en de religieuze vrijheid en burgerrechten te ondermijnen.^[18]

De nieuwe ‘Grens Beheer Regelgeving van de Tibetaanse Autonome Regio’, die vanaf 1 januari 2017 operationeel is geworden, breidt het toepassingsgebied van een eerdere sinds 2000 van kracht zijnde wet uit. De regelgeving bestrijkt “toegangswegen over land, vrijhandelszones en toeristische plaatsen”, aldus hetzelfde artikel in de Global Times (2 januari 2017).^[19] “Door de snelle economische ontwikkeling in Tibet hebben de grensgebieden meer conflicten en diverse criminele activiteiten te zien gegeven, inclusief separatisme, illegale migratie en terrorisme”, aldus een citaat van Badro, het plaatsvervangend hoofd van de Tibetaanse grenspolitie in Global Times.^[20]

De Chinese Volksbevrijdingsleger en het Nepalese leger hebben in de afgelopen jaren een militair bijstandsprogramma opgezet, waaronder de levering van materieel, opleidingen, ontwikkeling van de infrastructuur en de uitwisseling van high-level delegaties. Als markering van de verlenging van dit programma werd in april (2017) tot verontrusting van de Indiase buren de eerste gezamenlijke Nepalees Chinese militaire oefening gehouden “met speciale aandacht voor de bestrijding van het terrorisme”.^[21]

Verplaatsing van Tibetanen uit grensstad onderstreept intensivering van militarisering
Tijdens het bezoek van de Chinese vice-premier’s hebben beide partijen ook afgesproken om “faciliteiten te verbeteren” in grensplaatsen en gesproken over de opening van de ‘Vriendschapsbrug’ in de grensovergang bij Dram (Chinees: Zhangmu), het belangrijkste kruispunt tussen Nepal uit Tibet.

In Dram, dat aan de Tibetaanse kant van de grens tegen de berg aan gelegen is, hebben de Chinese leiders de verwoesting van de aardbeving in april 2015 gebruikt om hun politieke doelstellingen door te duwen en het grootste deel van de bevolking permanent te verplaatsen. Het dorp is daarmee feitelijk veranderd in een militaire garnizoensstad.

Dram is al lange tijd een punt van aandacht voor de Chinese autoriteiten. Als een cruciale transit plek, is het de aangewezen plek voor Tibetanen om naar ballingschap te vluchten. Sinds protesten in 2008 heel Tibet overspoelden, is de veiligheid in Dram en de grensgebieden drastisch aangescherpt. Als gevolg daarvan is vanaf 2008 het aantal Tibetanen, dat naar naar ballingschap ontsnapt, dramatisch gedaald.

Op 25 april 2015 werd de stad zwaar getroffen door een aardbeving met een kracht van 7.8, die toesloeg in Nepal en delen van de Tibetaanse Autonome Regio. Twee dagen later werd de stad opnieuw getroffen door een krachtige naschok. Volgens een bericht in de Chinese staatsmedia werd hierbij 10% van de gebouwen vernietigd en ontstonden scheuren en andere schade aan “alle gebouwen” in de stad. De haastige evacuaties van mensen uit Dram gingen door, zelfs na de wederopbouw van Dram na de aardbeving, in lijn met de politieke doelstellingen van de Chinese autoriteiten om de grensbeveiliging in het gebied te versterken en te voorkomen dat Tibetanen via Dram over de bergen in ballingschap ontsnappen. Meer troepen werden geïnstalleerd in de gevoelige grensstad, zoals onlangs afgebeeld in een staatsmedia bericht. Onder de titel “Soldaten werken in lege stad” toonde het bericht foto’s van soldaten voor afgesloten gebouwen.^[22]

De dramatische daling van de Tibetaanse vluchtelingen op doorreis in Nepal
Als gevolg van de verscherping van de beveiliging in de grensgebieden is er, ondanks het hardhandige optreden in Tibet sinds 2008, de afgelopen negen jaar sprake van een dramatische daling in het aantal Tibetanen, dat uit Tibet naar Nepal ontsnapt. Door Nepalese immigratieambtenaren geciteerde cijfers tonen een daling van 1248 aanvragen voor een uitreisvisum naar India door Tibetanen (een indicatie voor de doorvoer via Nepal) in 2010 naar 85 in 2015. Directeur-Generaal Kedar Neupane van de Dienst Vreemdelingenzaken (DoI) bevestigde de strengere controles aan beide zijden van de grens, maar onthulde ook hoe Nepalese ambtenaren zich vaak bedienen van Chinese propaganda taal, toen hij werd aangehaald met te zeggen dat: “Tibetanen kiezen voor een verblijf in hun thuisland, als gevolg van afnemende drukte over de Dalai Lama”^[23]

Hoewel dit de manier is waarop de Chinese autoriteiten de daling in Tibetaanse vluchtelingen in Nepal, proberen te verkopen, is dit niet de werkelijke reden. Dit werd bijvoorbeeld aangetoond toen eerder dit jaar duizenden Tibetaanse pelgrims door de Chinese autoriteiten werden gedwongen om terug te keren naar Tibet, na ze in januari (2017) waren afgereisd naar India om een groot onderricht door de Dalai Lama in Bodhgaya, een heilige boeddhistische plaats in India, bij te wonen. Dit volgde op systematische maatregelen in Tibet om te voorkomen dat Tibetanen het land konden uitreizen, ook hadden veel van hen jaren doorgebracht met het verkrijgen van paspoorten om legaal te reizen.^[24]

Afgelopen keer was de meest systematische repressie tot nu toe in verband met het onderricht van de Dalai Lama in ballingschap. Dit is sluit aan bij een trend van steeds hardere stappen tegen de aanhoudende toewijding aan de Dalai Lama binnen Tibet, een impliciete erkenning, dat de Chinese autoriteiten niet in staat zijn om zijn hoge internationale profiel te ondermijnen. Al in 2012 waren de Chinese autoriteiten gestart met een grote operatie om Tibetanen te verhinderen om de recente Kalachakra in Bodh Gaya bij te wonen. Veel pelgrims ‘verdwenen’ voor weken of maanden na hun terugkeer en werden voor langere tijd vastgehouden voor ‘heropvoeding’ in militaire kampen en andere faciliteiten. In juli 2014, toen de Dalai Lama een andere Kalachakra initiatie verleende in Ladakh, India, werd het religieuze onderricht door de Chinese overheid voor het eerst omschreven als een aansporing tot ‘haat’ en ‘extremistische actie’.^[25]

China’s Tibet propaganda in Nepal

Als onderdeel van haar inspanningen om de politieke voorstelling van Tibet in Nepal te bevorderen, organiseerde de Chinese ambassade in Kathmandu deze zomer een trainingssessie voor Nepalese gidsen – om hen te trainen in de Tibetaanse cultuur.

Officiële wetenschappers van het Chinese Tibetology Research Center kwamen begin juni samen om aan meer dan 50 gidsen van meer dan 20 lokale reisbureaus lezingen te geven.^[26] Het doel, aldus de officiële Chinese berichten, was om Nepalese gidsen te veranderen in professionele “overbrengers van de Tibetaanse cultuur.”

Dit ondanks de al eeuwen bestaande culturele, religieuze en commerciële banden tussen Tibet en Nepal en die in heel Nepal overduidelijk waarneembaar zijn.

De Boeddha werd geboren in het huidige Lumbini, dicht bij de grens van Nepal en India, en meer dan tien procent van de Nepalezen beoefent Tibetaanse boeddhisme. Zelfs de hindoe-meerderheid volgt varianten van het hindoeïsme, dat veel aspecten heeft opgenomen van het Tibetaans boeddhisme, met name in de berggebieden van Nepal, waar ze vaak goden en ook tempels delen.^[27] Sherpa en andere gemeenschappen van Nepal delen met vele andere Himalaya-volkeren een devotie voor de Dalai Lama. Veel Nepalezen uiten steun voor de Tibetaanse strijd, maar ook zij worstelen tegen aanzienlijke economische, sociale en politieke moeilijkheden na een tien jaar durende gewapende conflict tussen regeringstroepen en maoïstische strijders.

Na de verwoestende aardbeving in Nepal van april 2015 coördineerde de Nepalese Boeddhistische Federatie en andere groepen diverse hulpacties in de hele gemeenschap. Veel Himalaya en de Tibetaanse monniken en nonnen hielpen in actief reddingswerk en werk voor de wederopbouw, maar er was in de Nepalese media weinig erkenning voor hun betrokkenheid.^[28]

De groei van het toerisme en een verdieping van de maatschappelijke betrokkenheid
Dit beeld van de Chinese staatsmedia toont de eerste groep van Chinese toeristen van het vasteland, die een reisvisum voor Nepal omhoog houden bij het Consulaat-Generaal van de Federale Democratische Republiek Nepal in Lhasa. Nepal kondigde vorig jaar aan, dat zij bij Chinese toeristen afzien van een vergoedingen voor een visumaanvraag.

De relatie tussen China en Nepal berust niet alleen op investeringen. De Chinese autoriteiten streven naar een multi-dimensionale betrokkenheid bij de overheid in Kathmandu en het Nepalese volk, met een focus op toerisme en culturele uitwisseling.

De toeristische sector tussen Nepal en China maakt een enorme groei door. Het aantal Chinese toeristen in Nepal groeit met een gemiddelde van bijna 25% per jaar. Het aantal Chinese toeristen naar Nepal steeg in 2016 met 55% tot 104.005, aldus de Chinese staatsmedia. Deze ontwikkeling wordt in niet geringe mate ondersteunt door het vergroten van connectiviteit via nieuw opengestelde vliegroutes.^[29] Van 2009 tot 2013 steeg het aantal Chinese toeristen naar Nepal met 250%.^[30] Chinese toeristen mogen met ingang van januari 2016 visumvrij reizen en China heeft 2017 aangewezen als Nepal Tourism Promotion Jaar.

China heeft ook haar invloed in de sociale en economische sfeer verdiept. Nepalese politici, professionals, studenten, en militaire leiders worden steeds vaker uitgenodigd om voor seminars of studiereizen naar Beijing, Lhasa, of elders in de Volksrepubliek China te komen, terwijl Nepalese studenten financiering krijgen om in China te studeren.

Door het opzetten van 35 China Studie Centra over heel Nepal probeert China de oude relatie en maatschappelijke banden met China te benadrukken.^[31] De door de Chinese ambassade in Nepal gefinancierde onderlinge samenwerking van de Nepal en China Society is er, samen met andere verenigingen, zoals de Nepal-China Executives Raad in Kathmandu, op gericht om de diplomatieke betrekkingen tussen de twee landen te versterken, evenals de verspreiding van een ‘China vriendelijk’ imago.

In februari (2017) werd een Mandarin klas voor beginners officieel gelanceerd door het Ministerie van Onderwijs van Nepal in een poging om de onderwijs uitwisseling tussen Nepal en China te versterken, aldus Xinhua. Een Nepalese secretaris bij het ministerie van Onderwijs zei aan Xinhua, dat ‘Nepal heeft veel te leren van China in sectoren zoals technologie, onderwijs, cultuur, handel en toerisme. Leren over deze gebieden is alleen mogelijk door middel van taal, dus vonden wij het belangrijk om onze ambtenaren hierin eerst te trainen voor kennis- en technologieoverdracht’. (People’s Daily in het Engels, 14 februari 2017).

De moeilijkheden van een gebrek aan documenten voor Tibetanen
Het leven in Nepal is niet alleen moeilijker geworden voor Tibetanen, die proberen de grens over te steken, maar ook voor de meer dan 20.000 lang verblijfde Tibetanen in Nepal. China heeft als onderdeel van haar Tibet stabiliteit strategie een diep gewortelde en meer systematische aanpak gekozen om de Tibetaanse gemeenschap in Nepal aan banden te leggen. Waar eens Tibetaanse vluchtelingen in Nepal veilig buiten het bereik van China waren, maakt de nieuwe complexere betrokkenheid van de Chinese regering met Nepal Tibetaanse vluchtelingen steeds kwetsbaarder.

China heeft een proces van delegitimeren de Tibetaanse gemeenschap in Nepal in gang gezet. Dit proces begon in 1994, toen Nepal stopte met het uitgeven of vernieuwen van identificatie kaarten voor vluchtelingen, en dit ging verder toen in 2005 het Bureau van de Vertegenwoordiger van Zijne Heiligheid de Dalai Lama en de Tibetaanse Welfare Office gedwongen werden te sluiten. Er is een fundamentele behoefte aan documentatie – of het nu identificatie van vluchtelingen is of burgerschap – bij Tibetanen in Nepal. De status quo betekent dat een groot aantal van de Tibetaanse vluchtelingen in Nepal effectief staatloos zijn. Deze groep is bijzonder kwetsbaar voor politieke uitbuiting en kunnen niet werken in overheidsdienst of reizen zonder dreiging van intimidatie, afpersing of detentie.

Zoals deze rapportage benadrukt, hangt China’s hulp, ondersteuning voor veiligheidsdiensten, de politieke bezoeken op hoog niveau, de aanleg van infrastructuur projecten en handel allemaal openlijk af van Nepal bewezen inzet voor het ‘één-China-beleid’ door middel van het voorkomen van ‘anti-China’ activiteiten van Tibetanen.^[32]

In economisch opzicht hebben Tibetanen te maken met dezelfde problemen als Nepalezen, die voortkomen uit Nepal’s kwetsbare situatie na jaren van conflict. De problemen van Tibetanen worden echter nog verergerd door de beperkingen op het bezit van onroerend goed, de registratie van ondernemingen en het werken in de publieke sector. Van grote zorg zijn de recente veranderingen in het beleid, die Tibetanen effectief uitsluiten van het aanvragen van verdere opleiding of een motor rijbewijs, een beleid dat in potentie een aanzienlijke impact zal hebben op de economische draagkracht van de Tibetaanse gemeenschap op de lange termijn.

In een bezoek aan Nepal in mei benadrukten de Democratische leider Nancy Pelosi en leden van de Congressional delegatie naar India en Nepal dit gebrek aan documentatie en het belang om dit aan te pakken.^[33] Leader Pelosi, die altijd een standvastige aanhanger van de Dalai Lama en het Tibetaanse volk is geweest, leidde eerder in november 2015 een Congressionele delegatie naar Tibet. Tijdens een ontmoeting met de Dalai Lama in Dharamsala in mei (2017), merkte Leader Pelosi op dat: “China zijn economische overwicht gebruikt om de stemmen van vrienden van Tibet tot zwijgen te brengen. […] Wij zullen niet zwijgen, jullie zullen niet het zwijgen worden opgelegd. De brute tactiek van de Chinese regering ten opzichte van de religie, cultuur en taal van het Tibetaanse volk is een uitdaging van het geweten van de wereld.”^[34]

Ondersteuning voor Tibetanen uit Nepalese maatschappelijk middenveld
In het afgelopen decennium zijn de meeste Nepalese maatschappelijke organisaties actief geweest met het werken aan het conflict gerelateerde zaken en mensenrechten schendingen, waarmee miljoenen Nepalezen te maken hadden. Desondanks zijn er een paar organisaties, die zich consequent voor de Tibetaanse kwestie hebben ingezet, met name de Mensenrechtenorganisatie van Nepal (HURON). Mensenrechtenorganisaties zijn ook allianties aangegaan met experts, wetenschappers en beleidsmakers in een poging om het vluchtelingenrecht een plaats te geven in de nieuwe grondwet van Nepal.

Vorig jaar diende een NGO in Nepal, de in Kathmandu gevestigde INHURED International een klacht in bij de Nationale Commissie voor de Mensenrechten, na geconfronteerd te zijn met meerdere gevallen van Tibetanen, die obstakels ondervonden bij het verkrijgen van eenvoudige documentatie, zoals bij een onderzoek naar boven kwam.^[35]

Uitgeholde waarborgen: aanbevelingen
De combinatie van China’s politieke macht en de relatieve zwakte van Nepal, maakt dat Tibetaanse bevolking in Nepal weinig heeft om op terug te vallen voor wat betreft hun bescherming. Hun juridische status is hen ontnomen en hun vertegenwoordiging en welzijnskantoren staan onder druk. Nepal heeft zich wellicht niet volledig overgegeven aan de Chinese druk en de sterke banden met India blijven bestaan, maar de weinige bronnen van bescherming voor Tibetanen worden steeds kwetsbaarder.

ICT’s aanbevelingen:

• De Nepalese regering moet het Verdrag betreffende de Status van Vluchtelingen van 1951 en het aanvullend protocol van 1967, het Verdrag van 1954 betreffende de Status van Staatlozen en het Verdrag van 1961 tot Beperking van Staatloosheid ratificeren en implementerende wetgeving aannemen.

• De internationale gemeenschap moet multilateraal actie ondernemen om de Nepalese regering aan te manen een formeel beschermingsbeleid voor vluchtelingen te implementeren, dat de status van langdurig verblijvende Tibetaanse vluchtelingen regelt.

• De regering van Nepal moet lange verblijvende Tibetanen, die zich vóór 1989 in Nepal hebben gevestigd en hun nakomelingen officiële documentatie verstrekken, dat hun recht om te wonen, te werken en te studeren in Nepal garandeert en reizen buiten Nepal mogelijk maakt.
• De Nepalese regering moeten de fundamentele rechten en vrijheden van Tibetanen, met inbegrip van het recht op vreedzame vergadering, in overeenstemming met het Nepalese nationale en internationale recht te eerbiedigen. De Nepalese regering moet het mogelijk maken voor Tibetanen om voorliggende kansen te benutten, zoals het door de VS-regering voorgestelde hervestigingsprogramma en zoeken naar andere duurzame oplossingen voor Tibetanen in Nepal.
• De internationale gemeenschap in Nepal moet gelegenheden aangrijpen om hun steun voor de Tibetaanse gemeenschap te demonstreren door middel van wederzijdse deelname aan het sociale, culturele en andere activiteiten.

Voetnoten:

[1] Khabar Online, 16 augustus 2017, http://english.onlinekhabar.com/2017/08/16/405165.html.

[2] Global Times, 14 augustus 2017, http://www.globaltimes.cn/content/1061315.shtml

[3] Bijvoorbeeld, op 9 maart 2013 nam Xi Jinping deel aan een gesprek met de Tibet delegatie op het 12e National People’s Congress en Xi Jinping benadrukte dit ‘strategisch denken’. (Global Times, 9 maart 2013).

[4] ICT rapporteert al enige jaren jaarlijks over de situatie van Tibetanen in zijn reeks rapporten getiteld ‘Dangerous Crossing’ – al deze rapporten worden gearchiveerd op: https://www.savetibet.org/category/publications/major-ict-report/dangerous-crossing/

[5] Deze problemen worden gedetailleerd beschreven in het ICT-rapport ‘Dangerous Crossing’ van 2012: https://www.savetibet.org/dangerous-crossing-2011-update/. Human Rights Watch heeft deze kwesties ook gedocumenteerd in haar rapport van 23 juli 2008, ‘Appeasing China: het beperken van de rechten van de Tibetanen in Nepal’, https://www.hrw.org/report/2008/07/23/appeasing-china/restricting-rights-tibetans-nepal

[6] De grootschalige ‘One Belt One Road’ strategie van China’s is erop gericht om meer dan 60 landen in Azië, Europa en Afrika te verbinden met fysieke en digitale infrastructuur.

[7] Ambtenaren van de State Grid Corporation of China (SGCC) op bezoek aan Nepal eind vorig jaar om te overleggen met het ministerie Energie en Nepal Electricity Authority (NEA) om een 400 kV hoogspanningslijn aan te leggen om zo Rasuwagadhi met Kyirong aan de andere kant van de noordelijke grens te verbinden. (Kathmandu Post, 21 maart 2017).

[8] Deze overeenkomst werd maart 2016 ondertekend tijdens het bezoek van de vorige Nepalese premier KP Oli’s bezoek aan China (KP Oli diende als minister-president tot en met augustus 2016). Sher Bahadur Deuba van de Nepalese Congrespartij werd beëdigd op 7 juni 2017 als de 40e premier van Nepal nadat de Communistische Partij van Nepal (Maoïsten Center) Chief Pushpa Kamal Dahal aftrad op 31 mei, op grond van de tussen de beide partijen in juli 2016 gesloten machtsdeling overeenkomst.

[9] ‘Nepal’s tryst with the neighborhood’, door Rishi Gupta, 5 augustus 2017, http://www.eastasiaforum.org/2017/08/05/nepals-tryst-with-the-neighbourhood/

[10] Reuters, 14 mei 2017, http://www.reuters.com/article/us-china-silkroad-nepal-idUSKBN18A05F

[11] PTI, 15 augustus 2017, http://economictimes.indiatimes.com/news/international/world-news/nepal-china-sign-three-pacts-to-boost-energy-economic-ties/articleshow/60075580.cms. In het interview met Reuters zei Yug Raj Pandey ook dat Nepal van plan om te beginnen met de voorbereiding van een gedetailleerd rapport voor spoorwegen en dat ze nog moest beslissen hoeveel geld ze zouden proberen te krijgen uit China. De spoorweg zal meer dan 400 kilometer in China afleggen naar de grens van Nepal en vervolgens nog 150 kilometer van de Nepalese grens naar Kathmandu. Voor een Indiaas perspectief, zie ‘De nieuwe Great Game’, door Yatish Yadav op: http://www.newindianexpress.com/thesundaystandard/2017/apr/23/the-new-great-game-1596647–1.html

[12]ICT rapport, 12 november 2014, https://www.savetibet.org/new-strategic-rail-network-to-tibets-borders-endangers-environment-raises-regional-security-concerns/

[13] ‘How China’s delivery entices Nepal’ van Subindra Bogati, 17 augustus 2017, Hard News, India.

[14] De Nepalese media melden in juli dat mensen nu zijn begonnen met het “vervoeren dagelijkse benodigdheden uit Tibet” over het afgeronde 70-kilometer gedeelte van de weg. Ambtenaren betrokken bij het wegenproject zeggen dat de bouw zal worden in medio september zal worden afgerond. Kathmandu Post, 9 juli 2017, http://kathmandupost.ekantipur.com/news/2017-07-09/simikot-hilsa-road-construction-nearing-completion.html

[15] 8 juli 2017, Republica, http://www.myrepublica.com/news/23345/

[16] In een artikel in de Indiase pers gefocused op de manier waarop de Indiase regering terrein verliest in Nepal in vergelijking met Chinese invloeden van buitenaf, meldde Hard News daarentegen: “In 2014 tekende India een Memorandum van Understanding met Nepal de National Police Academy for Nepal Police te bouwen. Echter, drie jaar zijn voorbijgegaan zonder vooruitgang. India probeert betrokken te zijn in alle aspecten van het project, onder meer de aanstelling van consultants, voorbereiding van het masterplan, constructie van de infrastructuur, en het rondkrijgen van de kosten. China bouwde the APF training academy zonder het soort inmenging als van India.” (‘How China’s delivery entices Nepal’ by Subindra Bogati, August 17, 2017, Hard News, India).

[17] ‘How China’s delivery entices Nepal’ by Subindra Bogati, August 17, 2017, Hard News, India.

[18] ICT report, January 7, 2016, https://www.savetibet.org/chinas-first-counter-terror-law-and-its-implications-for-tibet/

[19] Bylined Chen Heying, http://www.globaltimes.cn/content/1026809.shtml 

[20] Global Times nieuwssite gmw.cn on December 14, 2016.

[21] Indian press agency PTI, April 16, 2017, http://timesofindia.indiatimes.com/world/south-asia/nepal-china-hold-first-ever-joint-military-exercise/articleshow/58207943.cms 

[22] ICT Inside Tibet report, June 12, 2017, https://www.savetibet.org/ict-inside-tibet-children-banned-from-prayer-during-holy-month-and-intensification-of-border-security/ 

[23] Nepali Times, June 14, 2016, http://www.nepalitimes.com/blogs/thebrief/2016/06/14/fewer-tibetan-refugees/. Het Nepalese Ministerie van Immigratie geeft in het artikel de volgende cijfers met betrekking tot het aantal Tibetaanse vluchtelingen in Nepal, dat uitzendvergunningen naar India probeert te bemachtigen: 2010: 1.248; 2011: 521; 2012: 320; 2013: 185; 2014: 92; 2015: 85; 2016 (tot half juni): 53. Neupane werd als volgt geciteerd: “Wij voeren een streng inspectiebeleid op alle grenspunten. Als gevolg hiervan is het aantal Tibetaanse vluchtelingen, dat Nepal binnendringt, gedaald, wat het afnemende aantal aanvragen voor uitreisvergunningen voor India verklaart. ”

[24] Zie de verslagen over moeilijkheden in het bemachtigen van paspoorten door ICT: ‘A Policy Alienating Tibetans: The Denial of Passports to Tibetans as China intensifies control’, https://www.savetibet.org/policy-alienating-tibetans-denial-passports-tibetans-china-intensifies-control/ and Human Rights Watch, ‘One Passport, Two Systems: China’s Restrictions on Foreign Travel by Tibetans and Others’, https://www.hrw.org/report/2015/07/13/one-passport-two-systems/chinas-restrictions-foreign-travel-tibetans-and-others.

[25] Kalon Karma Gelek Yuthok, voorzitter van het Kalachakra Organisatiecomité, zei dat het aantal gedwongen terugkeringen bijna 7000 bedroeg. Een Tibetan in Bodh Gaya vertelde ICT: “De Chinese autoriteiten gebruiken methoden, die laten zien dat ze precies weten hoe mensen mensen pijn moeten doen en dwingen om naar huis te gaan. Monniken zijn verteld, dat als ze niet naar huis terugkeren, ze hun kloosters moeten verlaten. Bij anderen, toen waarschuwingen, dat zij hun pensioen of hun baan zouden verliezen, niet werkten, bedreigden ze hun familie. Zelfs als het ze niet kan schelen wat er met hen gebeurt, omdat voor hen aanwezigheid bij Kalachakra in de nabijheid van de Dalai Lama zo belangrijk is, kunnen ze dat natuurlijk niet negeren.” ICT-rapport van 9 januari 2017, https://www.savetibet.org/tibetan-pilgrims-compelled-to-return-from-dalai-lama-teaching-in-bodh-gaya-india-china-calls-the-teaching-illegal/

[26] Tibet.cn on June 8, 2017.

[27] Dahal, Dilli Ram, “Social Composition of the Population: Caste/Ethnicity and Religion in Nepal,” Population Monograph of Nepal, 2003, Central Bureau of Statistics, Government of Nepal, 1: 104-106

[28] ICT report, May 1, 2015, https://www.savetibet.org/the-impact-of-the-nepal-earthquake-in-tibet/. Onder de betrokken boeddhistische groepen waren Karuna Shechen, de Boeddhistische Stichting van Nepal en Chogyur Lingpa. Informatie over de impact van de aardbeving op verschillende kloostergemeenschappen in Nepal is te vinden op diverse websites, waaronder: http://www.benchen.org/en/earthquake-in-nepal; http://earthquakerelief.cglf.org/ 

[29] Xinhua, July 15, 2017. Het artikel meldde dat de Burgerluchtvaartautoriteit van Nepal (CAAN) toestemming had gegeven aan China’s Tibet Airlines om vanaf 20 juli 2017 vier vluchten per dag uit te voeren op de route van Chengdu-Kathmandu. Zodra de Tibet Airlines start met vluchten tussen China en Nepal is het de vijfde Chinese luchtvaartmaatschappij op de Nepalese markt.

[30] ‘How China’s delivery entices Nepal’ by Subindra Bogati, August 17, 2017, Hard News, India.

[31] See Jayadeva Ranade, ‘China Unveiled: Insights into Chinese Strategic Thinking’., 2013, New Delhi: KW Publishers Pvt. Cited by Aakriti Vinayak, Research Intern, Institute of Chinese Studies, Delhi in ‘Opening Doors Southwards: China’s Increasing Presence in Nepal’, August 24, 2017, at: http://icsdelhiblogs.wordpress.com/2017/08/24/opening-doors-southwards-chinas-increasing-presence-in-nepal/

[32] De specifieke manieren waarop de rechten van Tibetanen op vrijheid van beweging, expressie, samenleving, cultureel leven en religie in Nepal zijn ingeperkt, worden gedetailleerd beschreven in het ICT-rapport, ‘Dangerous Crossing’, 2011 update in: https://www.savetibet.org/wp-content/uploads/2013/06/Dangerous-Crossings_2011-Update.pdf

[33] Een video van hun persconferentie daarna kan bekeken worden op deze ICT link: http://www.savetibet.org/leader-nancy-pelosi-congressional-delegation-hold-press-conference-on-visit-to-tibetan-communities-in-india-nepal/

[34] May 10, 2017, Economic Times, India, http://economictimes.indiatimes.com/news/defence/china-uses-economic-leverages-to-silence-tibets-friends-nancy-pelosi/articleshow/58609540.cms

[35] INHURAD International geeft aan op zijn website: “In ons toenaderings en rechtshulp programma kreeg INHURED een overweldigend aantal klachten over administratieve hindernissen, waarmee Tibetaanse vluchtelingen worden geconfronteerd bij het verkrijgen van de certificaten. Na het ontvangen van talrijke zaken, hebben we een klacht ingediend bij de Nationale Mensenrechten Commissie.” De NGO meldde ook dat: “Met hulp van de commissie hebben we een schriftelijke verklaring ontvangen van de regering, die het recht van Tibetaanse vluchtelingen benadrukt om belangrijke registratiecertificaten te verkrijgen. Dit geldt voor alle Tibetaanse vluchtelingen, die in Nepal verblijven”, aldus de brief. Over deze brief en de uitkomsten is verder niets bekend.