Internationale NGO's dringen er bij regeringen en de VN op aan op te treden tegen China’s mensenrechtenschendingen, ook in Tibet

Demonstratie voor Tashi Wangchuk bij de Chinese Ambassade in Den Haag 

Een groep van internationale NGO’s, waaronder International Campaign for Tibet, heeft een persoonlijke brief gestuurd naar een aantal VN-lidstaten over het aanspreken van China’s schendingen van de mensenrechten tijdens de VN-Mensenrechtenraad. De auteurs van de brief stellen:  “De Raad voor de mensenrechten moeten verdere stappen nemen om China te laten weten, dat het ondermijnen van de belangrijkste wettelijke beschermingen voor de vrijheid van meningsuiting, van vereniging en op een eerlijk proces, en niet te vergeten tegen gedwongen verdwijningen of willekeurige opsluiting van afwijkende stemmen, onacceptabel gedrag is – met name voor een land dat zich graag als ‘wereldleider’ opwerpt”.

In de brief wordt gewezen op de gevallen van vijf mensenrechtenactivisten, waaronder die van de Tibetaanse onderwijsactvist Tashi Wangchuk. De gevallen tonen aan “dat het nietsontziende optreden tegen mensenrechtenactivisten, waaronder advocaten, is toegenomen, sinds president Xi Jinping aan de macht is gekomen en onverminderd doorgaat.”

Hieronder vindt u de volledige tekst van het gezamenlijk persbericht van de NGO’s.

In een persoonlijke, naar een aantal VN-lidstaten gestuurde brief roepen bijna 20 mensenrechtenorganisaties op tot duidelijke en concrete acties om de huidige terugtred van China wat betreft respect voor mensenrechten aan de orde te stellen bij de VN-Mensenrechtenraad, die vandaag in Genève in zitting is gegaan.

De NGO’s wijzen met nadruk op vijf gevallen van mensenrechtenverdedigers, die baat zouden zouden hebben bij verdere druk op de Chinese overheid. Deze gevallen zijn:

• Liu Xia, een dichter onder huisarrest wordt gehouden sinds de dood van haar man, Nobelprijswinnaar Liu Xiaobo, in juli 2017;
• Wang Quanzhang, een mensenrechten advocaat die incommunicado wordt vastgehouden sinds 9 juli 2015;
• Gui Minhai, een willekeurig in China gedetineerde Zweedse burger sinds hij in oktober 2015 uit Thailand verdween;
• Tashi Wangchuk, een Tibetaanse culturele rechten en onderwijsactivist, die meer dan twee jaar vastzit op beschuldiging van het aanzetten tot separatisme; en
• Yu Wensheng, een prominente geroyeerde mensenrechtenadvocaat, willekeurig vastgezet sinds januari 2018.

Zeer recentelijk, op 21 februari, was de heer Wangchuk het onderwerp van een persbericht door een groep van VN-Speciale Rapporteurs, in welke zij hun ernstige verontrusting uitspreken over de criminalisering van Tashi Wangchuk’s vreedzame pogingen om de Tibetaanse taal en cultuur te bevorderen.

‘Dit zijn slechts vijf gevallen onder honderden, zo niet meer. Bij elkaar genomen, laten ze zien dat het nietsontziende optreden tegen mensenrechtenactivisten, waaronder ook advocaten, is toegenomen sinds president Xi Jinping aan de macht is en onverminderd doorgaat’, zeggen de auteurs van de brief.

 “De Raad voor de mensenrechten moeten verdere stappen nemen om China te laten weten, dat het ondermijnen van de belangrijkste wettelijke beschermingen voor de vrijheid van meningsuiting, van vereniging en op een eerlijk proces, en ook tegen gedwongen verdwijningen of het willekeurige opsluiting van afwijkende stemmen, onacceptabel gedrag is – vooral voor een land dat zich graag als ‘wereldleider’ opwerpt”.

In maart 2016 leidde de Verenigde Staten een historische gezamenlijke verklaring van de twaalf landen toegespitst op de situatie van de mensenrechten in China. Na president Xi’s consolidatie van de macht tijdens het 19e partijcongres in november 2017, is een gezamenlijke verklaring, waarin China’s schendingen van de mensenrechten worden veroordeeld, meer dan ooit noodzakelijk.

De organisaties dringen er bij regering aan op te roepen tot de vrijlating van alle willekeurig gedetineerd individuen. Daarnaast willen ze dat regeringen het gebruik van ‘residentiële surveillance in een aangewezen locatie’ veroordelen. Van residentiële surveillance heeft het VN-Comité tegen Foltering gezegd dat dit ‘kan neerkomen op een incommunicado-detentie op een geheime locatie’. Tot slot moet China de relevante VN-experts ongehinderde toegang verschaffen tot alle delen van het land, met inbegrip van Tibetaanse en Oeigoerse gebieden.

De geloofwaardigheid van de Raad is gebaseerd op haar vermogen om snel en doeltreffend op te treden, de universele waarden te handhaven en mensenrechtenschending aan te pakken. Echter, de afgelopen jaren is de aanval hierop geopend, met name van de kan van China en gelijkgestemde regeringen.

In dit verband is het van cruciaal belang voor landen om hun inzet voor de bescherming en bevordering van de mensenrechten in China te tonen en de waarden, die ten grondslag liggen aan de internationale systeem mensenrechten, te verdedigen.

Dit jaar is met name belangrijk, nu mensenrechtenverdedigers binnen en buiten China zich voorbereiden op de volgende voor november 2018 geplande Universele Periodieke Herziening van China.

De brief aan de regeringen concludeert: “Voor mensenrechtenverdedigers om de moed te verzamelen om deel te nemen aan dit belangrijke proces, met alle risico’s, die dit met zich meebrengt, is het cruciaal van hen om te weten dat ze niet alleen zijn”.

Sarah M. Brooks, the International Service for Human Rights, +41 78 659 7337

Judith Lichtenberg, Lawyers for Lawyers, +31 6 11 30 63 78

Sophie Richardson, China Director, Human Rights Watch, +1 917 721 7473

Roseann Rife, East Asia Research Director, Amnesty International +852 91037183

Mi Ling Tsui, Human Rights in China, +1 212 239 4495

De volgende organisaties steunen de gezamenlijke brief:

Amnesty International, China Labour Bulletin, Christian Solidarity Worldwide, CIVICUS – World Alliance for Citizen Participation, Human Rights in China, Human Rights Watch, the International Campaign for Tibet, the International Commission of Jurists, the International Federation of Human Rights Leagues, the International Service for Human Rights, Lawyers for Lawyers, Lawyers’ Rights Watch Canada, PEN America, Swedish PEN, the Tibet Advocacy Coalition (comprised of the International Tibet Network Secretariat, Students for a Free Tibet, Tibet Initiative Deutschland, Tibet Justice Center, and Tibetan Youth Association in Europe), and the World Uyghur Congress.