15 June 2021

Gezamenlijke verklaring van de EU-VS stelt mensenrechtenschendingen Tibet aan de orde

In een gezamenlijke verklaring, na een bijeenkomst vandaag in Brussel, hebben de Europese Unie en de Verenigde Staten hun gedeelde bezorgdheid over de schendingen van de mensenrechten door China, onder meer in Tibet, onderstreept.

De EU werd vertegenwoordigd door de voorzitter van de Europese Raad, Charles Michel, en de voorzitter van de Europese Commissie, Ursula von der Leyen. President Joe Biden vertegenwoordigde de VS.

Dit was het eerste bezoek van de nieuwe president van de VS aan Europa na zijn verkiezing, en ook de eerste bijeenkomst tussen de EU en de VS tijdens zijn presidentschap. De laatste ontmoeting van leiders van de EU en de VS vond plaats in Brussel in mei 2017.

Voorafgaand aan de bijeenkomst zei Michel dat de drie presidenten streefden naar een “wederopbouw van een sterke” alliantie tussen de EU en de VS.

Schendingen van de mensenrechten in Xinjiang en Tibet
De leiders bespraken een breed scala aan onderwerpen van gemeenschappelijk belang, waaronder buitenlandse zaken en de situatie in de Volksrepubliek China. Aan het eind van de top legden zij een gezamenlijke verklaring af waarin staat dat Brussel en Washington beloven “nauw overleg te plegen en samen te werken”.

In de verklaring wordt ook gesproken over “onze respectieve vergelijkbare veelzijdige benaderingen van Beijing, die elementen van samenwerking, concurrentie en systematische rivaliteit omvatten”, daarnaast wordt een melding gemaakt van “voortdurende schendingen van de mensenrechten in Xinjiang en Tibet, de erosie van autonomie en democratische processen in Hongkong; economische dwang; desinformatiecampagnes; en regionale veiligheidskwesties”.

Op de persconferentie na de bijeenkomst zei Ursula von der Leyen: “Als het om mensenrechten en menselijke waardigheid gaat, zijn wij systeemconcurrenten. We moeten ons daarover uitspreken en het is heel duidelijk dat dit de belangrijkste kwestie is die ons duidelijk verdeelt.”

China regeert Tibet, een van oudsher onafhankelijk land, al meer dan 60 jaar. Als gevolg van China’s decennialange schendingen van de mensenrechten van het Tibetaanse volk en pogingen om hun culturele identiteit te vernietigen, is Tibet nu, volgens Freedom House, samen met Syrië het minst vrije land op aarde.

De Chinese regering pleegt ook genocide tegen Oeigoeren in Xinjiang (dat Oeigoeren kennen als Oost-Turkestan) en treedt hard op tegen pro-democratische activisten in Hongkong.

Betrekkingen EU-VS en China
In een verklaring die in december 2020 werd aangenomen, verklaarde dat de EU en de VS het eens zijn over de strategische uitdaging die de toenemende internationale assertiviteit van China vormt, en benadrukte zij de nieuwe EU-VS-dialoog over China als een belangrijk mechanisme om hun belangen te bevorderen en hun meningsverschillen over deze kwestie te overbruggen.

Enkele dagen later hield de Europese Raad een bespreking over de betrekkingen tussen de EU en de VS, waarin de Europese leiders het belang onderstreepten van een sterk strategisch trans-Atlantisch partnerschap op basis van gemeenschappelijke belangen en gedeelde waarden.

Gecoördineerde sancties tegen Chinese functionarissen
Verscheidene westerse landen hebben sancties opgelegd aan functionarissen in China wegens schendingen van de rechten van de Oeigoerse gemeenschap. De sancties werden ingevoerd als een gecoördineerde inspanning door de EU, de VS, het Verenigd Koninkrijk en Canada. China reageerde vervolgens met zijn eigen sancties tegen Europese functionarissen.

Als reactie op deze Chinese tegensancties besloot het Europees Parlement vorige maand de alomvattende investeringsovereenkomst tussen de EU en China te bevriezen totdat China zijn sancties opheft.

Het Europees Parlement heeft de EU ook opgeroepen tot meer coördinatie en samenwerking met de VS in het kader van een trans-Atlantische dialoog over China, onder meer met het oog op een gecoördineerde aanpak van maatregelen tegen mensenrechtenschendingen, en vraagt dat deze dialoog een sterke parlementaire dimensie krijgt.

ICT-citaat
Vincent Metten, directeur EU-beleid van International Campaign for Tibet, zei:

“ICT juicht het toe dat de verschrikkelijke mensenrechtensituatie in Tibet wordt genoemd in de gezamenlijke verklaring die tijdens de EU-VS bijeenkomst is aangenomen. Dit is een zeer bemoedigende en constructieve stap in de trans-atlantische samenwerking ten opzichte van de Volksrepubliek China. Het is van cruciaal belang dat gelijkgestemde staten hun buitenlands beleid ten aanzien van China blijven coördineren en blijk geven van hun vastberadenheid om op multilateraal niveau gezamenlijk te reageren en op te treden om de ernstige schendingen van de mensenrechten door Beijing en president Xi Jinping te veroordelen.”