Door aardbeving getroffen Tibetaans gebied heropgebouwd en hernoemd door Chinese autoriteiten: Tibetanen niet betrokken bij planning

De autoriteiten hebben aangekondigd te beginnen met de wederopbouw van de Tibetaanse plaats Jyeku in het landelijke district Yushu, dat in april 2010 werd getroffen door een verwoestende aardbeving.

De plaats krijgt een toeristische bestemming met een Chinese naam. Dit nieuws maakt ons nog bezorgder over het feit dat Tibetanen worden uitgesloten van het wederopbouwproces, terwijl het gebied een sterke Tibetaanse identiteit heeft. De Chinese autoriteiten hebben deze identiteit erkend door dit gebied als ‘Tibetaanse autonome regio’ te bestempelen. De Tibetanen vormen hier meer dan 90% van de totale bevolking.

Op 14 april 2010 trof een verwoestende aardbeving met een kracht van 6,9 op de schaal van Richter de plaats Jyeku in de Tibetaanse Autonome Prefectuur Yushu (ook wel Jyekundo of Kyegudo genoemd) in de provincie Qinghai. Er vielen bijna 3000 doden en zo’n 100.000 mensen raakten dakloos. (ICT-rapport ‘The Kyegu earthquake: six months on’, oktober 2010). Vorige week zei Luo Huining, de gouverneur van de provincie Qinghai: ‘In het licht van de wederopbouw van dit gebied na de aardbeving en Qinghai’s verstedelijkingsplannen, zullen we hier een stad bouwen die de nieuwe, tijdelijke naam Sanjiangyuan [Bron van drie rivieren] zal dragen.’ (Xinhua, 18 januari 2011.)

Tsering Jampa, directeur van International Campaign for Tibet Europe, zei: ‘Hoewel de autoriteiten Yushu als ‘Tibetaans autonoom’ gebied erkennen, worden de Tibetanen uitgesloten bij de bouw van een nieuwe stad die nota bene een Chinese naam krijgt. Dit is in strijd met de Chinese wetten op het gebied van ‘etnische autonomie’ en veroorzaakt nog meer leed bij mensen die al zo veel zijn kwijtgeraakt. Er is bovendien een risico dat de historische Tibetaanse gebouwen die de aardbeving hebben overleefd, tijdens de wederopbouw alsnog met de grond gelijk worden gemaakt.’

Op 20 mei 2010 heeft het Amerikaanse Congres een resolutie aangenomen waarin condoleances worden overgebracht aan de getroffenen van de aardbeving en waarin wordt benadrukt dat de Tibetanen nauw bij de wederopbouw moeten worden betrokken. Afgevaardigde Mike McMahon (District of New York) steunde deze resolutie en beschreef Yushu als ‘de eeuwenlange bakermat van de Tibetaanse cultuur en religie’, en hij drong er bij de Chinese regering op aan dat ‘de Tibetaanse bevolking in het gebied nauw zou worden betrokken bij de wederopbouwplannen’.

Bronnen met contacten in het gebied hebben ICT laten weten dat er vele projecten zijn voorgesteld, waartegen de Tibetanen stuk voor stuk hebben geprotesteerd of waarover ze klachten hebben ingediend. Van de lokale overheid kregen zij echter te horen dat de autoriteiten in Beijing verantwoordelijk zijn voor de planning en dat de lokale autoriteiten niets kunnen doen. Volgens een reportage van Radio Free Asia (RFA) in juni hebben honderden Tibetanen geprotesteerd toen de overheid hen van hun grondgebied wilde verdrijven om zich de beste locaties toe te eigenen voor de bouw van scholen, overheidsgebouwen en de aanleg van parken. Volgens bronnen van RFA hebben veel Tibetaanse families geweigerd in te gaan op het aanbod van de regering om hun grond op te geven in ruil voor nieuwe, maar veel kleinere huizen (‘Tibetans protest over land,’ RFA, 3 juni 2010).

Hoewel Tibetaanse bedrijven het gebied voor de aardbeving domineerden, is men nu bang dat de Tibetanen die alles kwijt zijn geraakt en zich nog moeten herstellen, worden verdrongen door Chinese immigranten die zullen toestromen om bedrijfjes op te zetten zodra de Chinese bouwwerkzaamheden in gang zijn gezet. Volgens één bron met contacten in het gebied worden lokale Tibetanen door Chinese bedrijven uitgesloten van werkgelegenheid en gaan de nieuwe banen die de bouwplannen hebben opgeleverd naar Chinese bouwvakkers. Diezelfde bron vertelt dat particuliere bedrijven meedingen naar overheidscontracten door ambtenaren om te kopen. Dit versterkt onze bezorgdheid over de controleerbaarheid en het gebrek aan transparantie bij de verdeling van de miljoenen dollars aan hulpgelden die het gebied heeft ontvangen.

De politisering van de wederopbouw en het gebrek aan transparantie over het beheer van de 1,1 miljard euro die zou zijn gedoneerd, maken dat velen vrezen voor represailles van de Chinese overheid als zij zich over deze situatie uitspreken. Het officiële Chinese staatspersbureau Xinhua citeerde het hoofd van het district Yushu, Wang Yuhu: ‘We dopen het district Yushu om tot Sanjiangyuan om het strategische en geologische belang van het gebied te benadrukken, want hier ontspringen drie rivieren [de Yangtze, de Gele Rivier en de Mekong]. We willen van Jyeku een commercieel en logistiek centrum maken en een toeristische bestemming waarin de traditionele etnische Tibetaanse cultuur zichtbaar blijft en aandacht wordt besteed aan het behoud van het milieu.’

(Xinhua, 18 januari 2011.)