36 Jaar na de Gewelddadige Onderdrukking op Tiananmenplein

Vandaag, precies 36 jaar geleden – op 4 juni 1989 – sloeg de Chinese regering de grootste pro-democratische protestbeweging in de moderne Chinese geschiedenis met brute militaire kracht neer.

Duizenden studenten, arbeiders en burgers verzamelden zich dat voorjaar op het Tiananmenplein in Beijing om hervormingen, transparantie en fundamentele vrijheden te eisen. In de nacht van 3 op 4 juni gaf de Chinese Communistische Partij het bevel aan het Volksbevrijdingsleger om het plein met geweld te ontruimen. Ongewapende burgers werden beschoten, tanks reden in op demonstranten, en medische hulp werd geweigerd. Het exacte aantal slachtoffers is nog altijd onbekend, maar onafhankelijke bronnen spreken van honderden tot mogelijk duizenden doden en gewonden. Tot op de dag van vandaag weigert de Chinese regering verantwoording af te leggen of openheid van zaken te geven over deze tragedie.

Afgelopen zondag, 1 juni 2025, vond op de Dam in Amsterdam een herdenking plaats van deze tragedie. De jaarlijkse ceremonie bracht activisten, betrokken burgers en vertegenwoordigers van diverse mensenrechtenorganisaties samen. Nyima Rinchen Dorjee – bestuurslid van Students for a Free Tibet (SFT) – hield een toespraak waarin zij onder andere benadrukte hoe de Chinese overheid het bloedige optreden op het Tiananmenplein blijft ontkennen en elke publieke herinnering eraan probeert uit te wissen.

In hetzelfde jaar vonden van 5 tot 7 maart, in 1989, in de Tibetaanse hoofdstad Lhasa grootschalige protesten plaats, nadat veiligheidstroepen het vuur openden op Tibetaanse pelgrims in de Barkor, een heilige en historisch belangrijke plek in het hart van de stad. Bij deze gewelddadige onderdrukking werden volgens schattingen minstens 70 Tibetanen doodgeschoten en ruim 1.000 mensen gearresteerd. Als reactie op de opstand riep de Chinese autoriteit op 7 maart de staat van beleg uit, de eerste keer sinds de Culturele Revolutie dat deze ingrijpende maatregel werd ingesteld in de Volksrepubliek China.

De herdenking op de Dam is een krachtig moment van herinnering en verzet tegen vergetelheid. Ondanks decennia van censuur en repressie blijft de geest van verzet leven.