Steun voor recht van Tibetanen de opvolging van de Dalai Lama te bepalen, groeit in Europa

Momentum groeit in Europa ter ondersteuning van het recht van Tibetanen om hun eigen religieuze leiders, met name de Dalai Lama, te selecteren – en tegen de inspanningen van China om Tibet af te sluiten van de buitenwereld.
Volgend op uitspraken van Minister Blok en zijn Belgische ambtsgenoot hebben de Duitse federale regering en de Europese Commissie, de politiek onafhankelijke uitvoerende macht van de EU, onlangs ook verklaringen afgelegd over beide cruciale kwesties. Hun verklaringen maken duidelijk dat het Chinese beleid in Tibet internationaal veroordeeld wordt – en dat buitenlandse regeringen steeds meer bereid zijn op te komen voor fundamentele vrijheden en rechtvaardigheid voor Tibetanen.

De opvolging van Dalai Lama
In antwoord op een vraag van het Duitse parlementslid Margarete Bause over de opvolging van de Dalai Lama, gaf Niels Annen, staatsminister bij het ministerie van Buitenlandse Zaken, een verklaring af: “De federale regering is van mening dat religieuze gemeenschappen kunnen hun zaken autonoom regelen. ”
Annen voegde toe: “Dit omvat het recht om zelf hun religieuze leiders te bepalen”. Annen zei ook dat de Duitse regering de Dalai Lama erkent als het hoofd van het Tibetaans boeddhisme.

De Chinese regering probeert de rol van de Dalai Lama binnen de religie te ondermijnen. China – dat Tibet in 1959 annexeerde en er met ijzeren vuist overheerst – heeft gezegd dat wanneer de Dalai Lama, nu 84, overlijdt, het zijn eigen Dalai Lama zal aanstellen om hem te vervangen.

Tibetan Policy and Support Act
Als reactie op deze flagrante aanval op de godsdienstvrijheid van Tibetanen heeft het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden in januari de Tibetan Policy and Support Act aangenomen, waardoor het officieel Amerikaans beleid wordt dat alleen de Dalai Lama en de Tibetaans Boeddhistische gemeenschap kunnen beslissen over zijn successie. Het wetsvoorstel, dat nog door de Senaat moet worden goedgekeurd, legt ook sancties op aan Chinese ambtenaren die in de toekomst hun eigen Dalai Lama noemen.

Meer Europese steun
De verklaring van Annen draagt ​​bij aan het groeiende koor in Europa dat zegt dat alleen Tibetaanse boeddhisten het recht hebben om te beslissen over de opvolgingsplannen van de Dalai Lama.
In januari zei de Belgische minister van Buitenlandse Zaken en Minister van Defensie Philippe Goffin: “het is logisch aan de Tibetaanse religieuze gemeenschap om [de Dalai Lama’s] opvolger aan te wijzen zonder tussenkomst van de tijdelijke autoriteiten.”

De Nederlandse Minister van Buitenlandse Zaken Stef Blok zei eind vorig jaar: “De regering is bezorgd over de inmenging van de Chinese regering in religieuze aangelegenheden. Volgens de Chinese autoriteiten valt het reïncarnatieproces onder de Chinese wetgeving. Het standpunt van dit kabinet is dat het aan de Tibetaanse religieuze gemeenschap zelf is om een ​​toekomstige opvolger van de Dalai Lama te benoemen.”

Onlangs hebben vijf leden van het Europees Parlement (uit vier verschillende fracties) Petras Auštrevičius, Aušra Maldeikienė, Hannes Heide, Francisco Guerreiro en Petra De Sutter een schriftelijke vraag gesteld aan de hoge vertegenwoordiger van de Europese Unie, Josep Borrell, over het standpunt van de EU over de opvolging van de Dalai Lama en concrete maatregelen die de EU van plan is te nemen om deze kwestie aan te pakken.

Volgens de EU-richtlijnen voor de bevordering en bescherming van de vrijheid van godsdienst of overtuiging, aangenomen door de Raad Buitenlandse Zaken op 24 juni 2013 (met name paragraaf 19), hebben de gemeenschappen het recht om “handelingen te verrichten die integraal zijn in het gedrag van religieuze groepen van hun basiszaken. Deze rechten omvatten, maar zijn niet beperkt tot, rechtspersoonlijkheid en niet-inmenging in interne aangelegenheden, waaronder het recht (…) om leiders te selecteren en op te leiden (…) ”.

Toegang tot Tibet
In antwoord op een vraag van lid van het Europees Parlement Isabel Santos over toegang tot Tibet, zei Josep Borrell, vice-president van de Europese Commissie: “De Commissie zal de Chinese autoriteiten blijven oproepen om wederzijdse toegang tot Tibet toe te staan” als onderdeel van de mensenrechten dialoog van de Europese Unie met China. Borrell, die ook een hoge vertegenwoordiger van de Unie is voor buitenlandse zaken en veiligheidsbeleid, merkte op dat zijn voorganger, Federica Mogherini, de Chinese autoriteiten eerder opriep om vorig jaar wederzijdse toegang tot Tibet te verlenen. Borrell zei ook dat de Europese Unie bezorgdheid heeft geuit over de schendingen van China van Tibetaanse godsdienstvrijheid en mensenrechten.

Wederzijdse toegang tot de Tibet Act
Tibet is een van de meest geïsoleerde gebieden ter wereld. China verhindert buitenlandse journalisten, diplomaten en gewone burgers om Tibet binnen te komen, ook al reizen Chinese burgers vrij door de Verenigde Staten en Europese landen.

Eind 2018 keurde het Amerikaanse congres – en president Trump ondertekende de wet – de wet goed inzake wederzijdse toegang tot Tibet, die de toegang tot de VS weigert voor de Chinese functionarissen die rechtstreeks verantwoordelijk zijn voor het weghouden van Amerikanen uit Tibet (Reciprocal Access to Tibet Act, RATA).

RATA heeft ook internationaal succes. In 2019 introduceerde een Britse wetgever een wetsvoorstel dat RATA weerspiegelt in het Britse parlement. En een Canadese senator heeft vorig jaar een motie ingediend waarin Canada wordt opgeroepen onbeperkt wederzijdse diplomatieke toegang tot Tibet te krijgen.