Opinie: Had minister Blok de moed kritisch te zijn tegenover zijn Chinese collega?

Veel is niet bekend over de ontmoeting tussen minister van buitenlandse zaken Stef Blok en de Chinese minister Wang Yi, die afgelopen woensdag in Nederland plaatsvond. De locatie was ­geheim en er werd geen persconferentie gegeven. Volgens berichtgeving in deze krant (Trouw, 27 augustus) heeft Blok bij zijn ­Chinese collega aandacht gevraagd voor de geloofsvrijheid van moslims, christenen en Tibetaanse boeddhisten, die volgens hem ‘onder druk staat’.

De vraag is of Blok de moed heeft gehad de Chinese inmenging in de toekomstige opvolging van de dalai lama aan de orde te stellen. Verleden jaar schreef de minister aan de Tweede Kamer het volgende: ‘Het kabinet maakt zich zorgen over inmenging van de Chinese overheid in religieuze aangelegenheden. Het reïncarnatieproces van de dalai lama is volgens de Chinese autoriteiten onderhevig aan Chinese wetgeving. De positie van dit kabinet is dat het aan de Tibetaanse geloofsgemeenschap zelf is om een toekomstige opvolger van de dalai lama aan te wijzen.’

Het Chinese beleid is erop gericht Tibetanen te assimileren

Inmenging in de opvolging van de dalai lama is de belangrijkste kwestie als het gaat om religieuze vrijheid van Tibetanen. China claimt het recht religieuze leraren in Tibet aan te wijzen en van jongs af aan ‘op te voeden’ op speciale scholen waar het gedachtengoed van de Chinese president Xi ­Jin-ping wordt onderwezen.

De Tibetanen worden vanwege hun geloof gezien als bedreiging voor de stabiliteit van China en de macht van de communistische partij. Het Chinese beleid is erop gericht Tibetanen te assimileren en hun identiteit te breken. In officieel jargon heet dit: het doorbreken van afkomst, het verbreken van wortels, verbreken van verbindingen en van oorsprong.

Sinds zijn laatste ontmoeting met zijn collega Wang Yi, in Peking in 2019, deed minister Blok meermaals toezeggingen aan de Tweede Kamer dat hij de mensenrechten­situatie in Tibet met China zou bespreken. Hij beloofde onder meer dat hij bij China zou gaan aandringen op hervatting van de dialoog met de dalai lama, vrijlating van ­politieke gevangenen en vrije en onafhankelijke toegang tot Tibet.

Tibetanen vrezen voor vernietiging van hun culturele en religieuze identiteit. Als Blok de gelegenheid niet te baat heeft genomen om de situatie in Tibet aan te kaarten op een manier die recht doet aan de ernst van de situatie, bagatelliseert hij de mensenrechtensituatie in Tibet. En doet hij zijn toezeggingen aan de Tweede Kamer niet ­gestand.

De bal ligt nu bij Kamerleden om de ­minister hierop aan te spreken.