30 September 2020

Europese parlementsleden praten over het bezoek Chinese Minister Wang Yi aan Europa en EU-China relaties

Europese parlementsleden bekritiseren Chinees beleid in Tibet tijdens Tibet Talks Europe #7 

Op 30 September spraken parlementsleden uit Noorwegen, Frankrijk en Nederland en het Europees Parlement over het bezoek van Chinese minister Wang Yi aan Europa, de recente EU-China Summit en EU-China relaties. Om te beginnen vroeg moderator Pim van Galen ieder parlementslid de situatie in Tibet kort te beschrijven.

Martijn van Helvert (CDA, Nederland) zei dat Tibetanen in een permanente lockdown leven en dat de cultuur, taal en ziel van het Tibetaanse volk gebroken wordt. Er is werk aan de winkel!

Isabel Santos, Europees Parlementslid voor de socialistische partij, zei dat de situatie in Tibet onacceptabel is vanuit oogpunt van Europese waarden: democratie en mensenrechten.

Petter Eide, voormalig voorzitter van Amnesty International en nu parlementslid voor de socialistische partij zei dat ondanks de kritische situatie in Tibet er in Noorwegen een complete stilte is over Tibet.

André Gattolin, parlementslid voor En Marche in Frankrijk, zei dat het moeilijk is informatie uit Tibet te verkrijgen. De Chinese communistische partij exporteert een in hun ogen succesvol model van repressie van Xinjiang naar Tibet.

Vincent Metten, EU policy director van de International Campaign for Tibet-Europe verwees naar het 7de Work Forum over Tibet, dat net in Beijing heeft plaatsgevonden. Het Chinese beleid is om de Tibetaanse cultuur te verchineseren en de Tibetanen te assimileren. Tibet is een politiestaat met totale controle over Tibetanen, zei hij.

Pim van Galen vroeg de parlementsleden wat zij vonden van het bezoek van Chinese minister Wang Yi onlangs aan Europa.

Martijn van Helvert bekritiseerde de geheimhouding van het bezoek. Hij hoorde via de Inter Parliamentary Alliance on China (IPAC) dat Minister Wang Yi op bezoek zou komen: één dag van te voren. Hij had de indruk dat mensenrechten slechts waren afgevinkt, niet serieus besproken. Petter Eide bevestigde dat er ook in Noorwegen geen transparantie was over het bezoek en geen openheid over de inhoud van de discussies. De Noorse regering is voornamelijk geïnteresseerd in het uitbreiden van de handelsrelatie met China en denkt dat het opnemen van mensenrechten in de agenda de goede relatie zal schaden.

André Gattolin had President Macron laten weten dat hij het een vergissing vond dat hij Minister Wang Yi persoonlijk op het Elysees had ontvangen. Hij verwees naar Merkel die de Chinese minister niet had ontvangen. Ook ontbrak het aan communicatie over het bezoek. Isabel Santos zei dat de relatie met China aan het veranderen is. Na de recente EU-China summit had President Charles Michel gezegd dat de EU een speler is, niet een speelveld. Dat is een sterke uitspraak. De EU ziet China als een strategische partner maar ook als een systemische rivaal. Volgens Santos moeten we niet meer naïef zijn en handel als een instrument zien om veranderingen te bewerkstelligen. We moeten om verandering vragen voor we handel drijven.

Martijn van Helvert benadrukte dat we meer internationaal moeten samenwerken als het gaat om China, in Europa maar ook daarbuiten, met Australië en Indonesië. Hij deelt Trump’s analyse over China maar niet zijn aanpak. Hij drong aan op een grote coalitie rondom China met alle landen die daartoe in staat en bereid zijn. Martijn kondigde aan dat hij vandaag een motie indient om alvast een zwarte lijst te maken van Chinese functionarissen die mensenrechten schendingen begaan. Petter Eide vroeg Martijn de namen te delen: dit zou een Europees initiatief moeten zijn om een vuist te kunnen maken.

Vincent Metten benadrukte dat de relatie tussen de EU en China niet in balans is. De EU heeft niet dezelfde toegang tot China als andersom.

“Er is reciprociteit in de relatie tussen China en de EU nodig”, alsdus Vincent Metten.

Isabel Santos zei dat een Europees sanctie mechanisme en het bevriezen van tegoeden een effectieve manier is om mensenrechten te verdedigen en mensen die misdrijven tegen de menselijkheid begaan, aan te pakken. Zij drong aan op betekenisvolle toegang tot Tibet en hoopte dat President van de Europese Raad Charles Michel Tibet zal bezoeken als onderdeel van de mensenrechten dialoog met China. De EU dringt al langer aan op zo’n bezoek. Ik heb aangedrongen op een bezoek zonder beperkingen in onze bewegingsvrijheid, zei Santos. Een Disneyland achtige bezoek is niet de dialoog die wij willen. Het moet een bezoek zijn waarin we vrij zijn om met mensen te spreken.

Vincent Metten benadrukte dat de EU goed is in het afleggen van stevige verklaringen over mensenrechten maar dat het ontbreekt aan actie. Santos informeerde het panel dat er onlangs een nieuw comité is opgericht dat zich bezighoudt met inmenging in de Europese democratie en misinformatie. Dit comité kan onderzoeken hoe China onze samenlevingen probeert te beïnvloeden.

Petter Eide gaf als reden voor het feit dat Noorwegen zo stil is als het gaat om Tibet dat Noorwegen de handelsrelatie met China wil uitbreiden. Zo simpel is het, zei hij. Het gaat vooral om de export van zalm. Dit is nu het twee na grootste export product naar China, na olie en gas. De Chinese markt is heel groot en rijk. De Noorse regering is bezorgd dat kritiek en een mensenrechten dialoog een negatieve impact op de handel in zalm zal hebben. Eide hekelde de geheimzinnigheid en het gebrek aan transparantie rond het bezoek van Minister Wang Yi. Hij maakte zich grote zorgen om de pogingen van China om het Noorse publiek te manipuleren. Door het bezoek pas kort van te voren aan te kondigen waren burgers en organisatie zoals Amnesty niet in staat een reactie of demonstraties te houden. De Chinese ambassade had zelf openbare plekken in Oslo laten afzetten om demonstraties te voorkomen. Het is moeilijk te zeggen of de Noorse regering hier actief aan mee heeft gewerkt maar daar lijkt het wel op.

Het panel concludeerde dat het nuttig was om de discussie over Tibet internationaal met elkaar te voeren om ervaringen uit te wisselen en gezamenlijk actie te ondernemen. 

Bekijk deze episode van Tibet Talks Europe hier:

U kunt alle Tibet Talk Europe terugkijken op de website