Doodstraf voor Tibetaan na de dood van zijn vrouw in Ngaba
Internationale Campagne voor Tibet 21 augustus 2013
Volgens de Chinese staatsmedia Xinhua heeft de Chinese rechtbank op 16 augustus in Ngaba (Aba) een Tibetaanse man – de 32-jarige Dolma Kyab (Chinese transliteratie: Drolma Gya) – ter dood had veroordeeld voor het doden van zijn vrouw en het verbranden van haar lichaam om het te laten lijken alsof ze zichzelf in brand had gestoken. De volledige details van de omstandigheden van Kunchok Wangmos overlijden zijn niet bekend. Het opleggen van de doodstraf is zeldzaam in Tibet en er wordt gevreesd dat de uitspraak kan zijn beïnvloed door politieke omstandigheden.
De doodstraf voor moord werd op 15 augustus uitgesproken door het Intermediate People’s Court (de Chinese rechtbank) in Ngaba (Chinees: Aba), de Tibetaanse en Qiang Autonome Prefectuur in Sichuan (het Tibetaanse gebied Amdo). Volgens Xinhua oordeelde de rechter dat Drolma Gya op 11 maart om 11 uur zijn 29-jarige vrouw Kunchok Wangmo wurgde met een sjaal in hun appartement in de gemeente Zoige [Tibetaans: Dzoge] na een ruzie over zijn drinken. Het Xinhua rapport meldde ook dat Dolma Kyab het lichaam verbrandde omdat hij meende dat een schijnbare zelfverbranding hem zou helpen het misdrijf te verdoezelen, alsmede om zijn aanzien en dat van hun dochter te behouden. (Global Times, Man ter dood veroordeeld na enscenering zelfvebranding vrouw).
Volgens de Chinese wet moet de zaak nu worden beoordeeld door een hogere rechtbank. Als in eerste aanleiding een Intermediate Peoples Court een doodstraf uitspreekt, wordt het eerste hoger beroep uitgevoerd door een zogenaamde High People’s Court en ook door het Supreme People’s Court. De hogere rechtbanken hebben de macht om het vonnis te wijzigen, waaronder het opleggen van een doodvonnis met een schorsing voor twee jaar, wat doorgaans een levenslange gevangenisstraf betekent. Als de doodstraf wordt gehandhaafd zonder uitstel, wordt de terechtstelling in het algemeen kort daarna uitgevoerd.
De omstandigheden van de zaak zijn nog onduidelijk vanwege de repressieve politieke omstandigheden en het klimaat van angst in het gebied. Volgens sommige Tibetaanse bronnen, die niet konden worden bevestigd, stak Kunchok Wangmo zichzelf ‘s avonds laat in brand en stierf. Zelfs toen de details nog niet bekend waren, probeerden de autoriteiten in Ngaba algauw een zaak tegen Dolma Kyab rond te krijgen en beschuldigden hem van het doden van zijn vrouw. Radio Free Asia en andere Tibetaanse bronnen meldden dat in de ochtend na de dood van Kunchok Wangmo, veiligheidsambtenaren naar het ouderlijk huis kwamen en aanzienlijke steekpenningen aanboden aan Dolma Kyab om te zeggen dat ze zelfmoord had gepleegd vanwege familie problemen. Dezelfde bronnen zeggen dat zijn arrestatie volgde op zijn weigering om hieraan mee te werken, hoewel de volledige details van de omstandigheden niet bekend zijn.
Het Xinhua rapport maakt geen melding gemaakt van enig bewijs in deze zaak anders dan een bekentenis van Dolma Kyab. Het is bekend dat in China veelvuldig gebruikt wordt gemaakt van foltering om bekentenissen af te dwingen en dat Tibetaanse gevangenen vaak in het geheim achter gesloten deuren worden berecht, zonder zelfgekozen advocaat. Tsering Jampa, Executive Director van ICT Europe zei: Het nieuws van deze doodstraf roept serieuze vragen op, met name in dergelijke politiek beladen omstandigheden. Gezien het geheime karakter van de detentie en berechting van Dolma Kyab, lijkt het erop dat hij geen eerlijk proces en geen eerlijke rechtsgang heeft gehad.
International Campaign for Tibet heeft overheden opgeroepen om een dringende herziening van deze zaak na te streven.
De Chinese autoriteiten hebben een agressieve nieuwe campagne gestart om zelfverbrandingen in Tibet te criminaliseren. In januari werd een Tibetaanse monnik, genaamd Lobsang Kunchok veroordeeld tot een voorwaardelijke doodstraf en zijn neef Lobsang Tsering tot tien jaar voor opzettelijke doodslag in verband met de zelfverbranding van acht Tibetanen in Ngaba (Chinees: Aba) – hoewel vijf van de zelfverbrandingen nooit hebben plaatsgevonden (ICT verslag, Verbijstering over doodvonnis voor van ‘aanzetten tot’ zelfverbranding beschuldigde Tibetaan‘).De zware straffen waren de eersten tegen personen die naar verluidt Tibetanen hebben aangezet of gedwongen tot zelfverbranding.
De veroordeling en uitgebreide propaganda-inspanningen rond het proces van Lobsang Kunchok en Lobsang Tsering (het nieuws van de vermeende samenzwering werd in de officiële pers en staatstelevisie breed uitgemeten) toonde een harde lijn en meer systematische reactie van de autoriteiten om de zelfverbrandingen te positioneren als strafbare feiten en de schuld voor de zelfverbrandingen te leggen bij krachten van buitenaf.